Shadows
Misafir Üye
GNU
Serbest yazılım modeline verilen genel bir isim. İlk defa Richard Stallman tarafından ortaya atılan bu kavram, yazılımın açık kaynak kodlu olmasını öngörüyor. Böylece isteyen herkes açık kaynak kodunu inceleyip, daha gelişmiş, özgün, üretken, dinamik çalışmalarda bulunabiliyor. GNU lisansı aynı zamanda yazılımı dağıtma (ve hatta satma) hakkı da veriyor. Bunları yaparken sizden istenen, yazılımın kaynak kodunu da dağıtmanız ve yazarın haklarına saygı göstermeniz.
KDE
İlk defa 1994 yılında geliştirilmeye başlanan KDE, Linux altındaki 20'den fazla pencere yöneticisinden sadece birisi. KDE'nin gelişmiş altyapısı ve sürükle-bırak teknolojisi onu en moda masasüstü haline getirmiş durumda. KDE'nin ana web sayfası www.kde.org adresinde.
GNOME
Tıpkı KDE gibi, gelişmiş grafik ortamı ve özellikle kolayca yapılandırılabilir menüleriyle en büyük alternatiflerden birisi. GNOME, ilk defa Miguel de Icaza tarafından geliştirilmeye başlanmış. GIMP (the GNU Image Manipulation Program) için yazılan Gtk kütüphanesi gelişmiş bir hale gelince bir program için yazılan kütüphane şimdi GNOME için kullanılır olmuş. GNOME hakkında daha fazla bilgi için www.gnome.org adresine göz atın. Halen GNOME'un da Türkçeleştirilmesine devam ediliyor.
Çekirdek (kernel)
Aslında Linux, pek çok kullanıcının kafasına masaüstüyle, uygulama yazılımlarıyla, sunucu programlarıyla komple bir işletim sistemi olarak girmiş durumda. Ancak durum bundan biraz farklı. Linux, sistemin yönetimini ele alan çekirdeğin (kernel) adına veriliyor. Derlenmiş hali yaklaşık 500Kb tutan çekirdek, kaynak kodlarıyla sıkıştırılmış halde 20Mb'dan fazla yer kaplıyor. Bu kadar alanda tüm donanım sürücüleri de bulunuyor.
Dağıtım (distribution)
Dağıtım, alt tarafında ortak çekirdeği içeren, üst bölgede ise genellikle GNU yazılımlarını barındıran paketlere verilen isim. Herkes, serbest yazılım olduğu için Linux'u içeren dağıtımlar hazırlayabilir ve bunu pazarlayabilir. Dağıtımalara örnek olarak Red Hat, Caldera, SuSE, Mandrake vb verilebilir.
GIMP (GNU Image Manipulation Program)
GIMP, Linux altındaki en gelişmiş serbest yazılım grafik programıdır. Photoshop'a çok benzer, daha önce Photoshop kullananlar GNU GIMP'e rahatlıkla alışabilirler. Gimp, hemen hemen tüm büyük dağıtımlarla birlikte gelir. GIMP hakkında daha geniş bilgi almak için kendi web sayfasına (www.gimp.org) göz atmanız yeterli.
Gelecek
Gelecek A.Ş Türkiye'nin en büyük Linux ve serbest yazılım destek firmasıdır.
PHP
PHP, ASP'ten %60 ila %300 daha hızlı çalışan, Oracle, MySQL, Sybase, Informix gibi veritabanlarıyla bağlanabilirlik özellikleri olan bir web geliştirme aracıdır. Kendi dilini kullanarak etkileşimli web sayfalarını kolayca PHP ve Apache ikilisiyle hazırlayabilir, daha fonksiyonel bir elektronik iş ortamı oluşturabilirsiniz. Türkiye PHP kullanıcıları listesi sayfasına göz atmak için www.php.org.tr adresine tıklayın, ya da www.php.net'in Türkiye yansısı tr.php.net sayfasına gidin.
CopyLeft
Copyright'ın tam tersi şekilde, (biraz da espri katarak) bir yazılımın istenildiği gibi kopyalanabildiği, kaynak kodunun serbestçe dağıtılabildiği yazılım lisansına verilen isim. Bu serbest lisans böylece bilgiyi daha geniş kitlelere, çok daha kısa sürede yaymak için birebir bir formül haline geliyor. Aslında GNU GPL'in diğer adı da Copyleft'tir.
HOWTO
HOWTO belgeleri, neredeyse Linux'un ilk çıktığı senelerden beri var. Yaklaşık 100 HOWTO belgesinden her biri sistem yönetimi, ağ, kullanıcı yönetimi ya da daha basit konuları ele alıyor ve örneklerle anlatıyor. Bunların yanında sistem ve ağ yönetimi, sistem güvenliği, çekirdek yapısı, modül programlama gibi çeşitli konuların ayrıntılarıyla açıklandığı kitaplar da HOWTO belgeleri kapsamında yeralıyor. HOWTO belgelerinin yurtdışı adresi www.linuxdoc.org, yurtiçi yansısı ise www.metu.edu.tr/ldp.
root
Sistemdeki en yetkili kullanıcı, bir başka deyişle sistemin imparatoru. Linux işletim sistemini yönetmek için root kullanıcısı parolasına gerek vardır. Genellikle ağ servisleri, sistem servisleri, kullanıcı açma ve kapama, yedekleme yapma için tüm işlemler root kullanıcısının görevidir ve (tahmin ettiğiniz gibi) sistemin tüm sorumluluğu da bu kullanıcıdadır.
LILO
Diskin başına (genellikle MBR - master boot record) yerleşerek bilgisayarın düzgün bir şekilde Linux ile açılmasını sağlayan program. Uzun açılımı ile LInux LOader. LILO aynı zamanda bilgisayarın Windows ve Linux ile birlikte dönüşümlü olarak açılabilmesini sağlayan bir mekanizma da içerir. Bu sayede istediğiniz zaman bilgisayar açılırken çalışan LILO sayesinde istediğiniz işletim sistemini açabilirsiniz. LILO tüm dağıtımlarla birlikte gelir ve otomatik olarak kurulur.
KOffice
KOffice, KDE projesi çerçevesinde geliştirilen ve kword, killustrator, kformula, kspread, kimageshop, kchart gibi pek çok birbirinden bağımsız, ancak birlikte çalışabilirlik özellikleri olan programlardan oluşan bir masaüstü yazılımı. Henüz KOffice KDE paketleriyle birlikte dağıtılmıyor, ancak KOffice'in kararlı olacağı 2.0 sürümüyle birlikte verilmeye başlanacak, hemen belirtelim, Türkçe desteğe de sahip olacak. KOffice hakkında daha geniş bilgi için www.koffice.org adresine, bilhassa özellikler ve ekran görüntüleri bölümlerine mutlaka göz atın.
Compilation (derleme)
Kaynak kodun çalıştırılabilir hale getirilmesi işlemine denir. Eğer bir Linux yazılımını kaynak kod halinde almışsanız, öncelikle kullanıma sokmak ve makinanın anlayabileceği bir dile dönüştürmek için bunu derlemelisiniz. Derlemek için pek çok araç bulunur, bunların tamamı elinizdeki Linux CD'sinde vardır. Normalde Linux kurmak ve kullanmak için C bilmek ya da derleme yapmak zorunda değilsiniz, bu işlemler sadece (çok ileri düzeydeki) uzman kullanıcılara yöneliktir.
Serbest yazılım modeline verilen genel bir isim. İlk defa Richard Stallman tarafından ortaya atılan bu kavram, yazılımın açık kaynak kodlu olmasını öngörüyor. Böylece isteyen herkes açık kaynak kodunu inceleyip, daha gelişmiş, özgün, üretken, dinamik çalışmalarda bulunabiliyor. GNU lisansı aynı zamanda yazılımı dağıtma (ve hatta satma) hakkı da veriyor. Bunları yaparken sizden istenen, yazılımın kaynak kodunu da dağıtmanız ve yazarın haklarına saygı göstermeniz.
KDE
İlk defa 1994 yılında geliştirilmeye başlanan KDE, Linux altındaki 20'den fazla pencere yöneticisinden sadece birisi. KDE'nin gelişmiş altyapısı ve sürükle-bırak teknolojisi onu en moda masasüstü haline getirmiş durumda. KDE'nin ana web sayfası www.kde.org adresinde.
GNOME
Tıpkı KDE gibi, gelişmiş grafik ortamı ve özellikle kolayca yapılandırılabilir menüleriyle en büyük alternatiflerden birisi. GNOME, ilk defa Miguel de Icaza tarafından geliştirilmeye başlanmış. GIMP (the GNU Image Manipulation Program) için yazılan Gtk kütüphanesi gelişmiş bir hale gelince bir program için yazılan kütüphane şimdi GNOME için kullanılır olmuş. GNOME hakkında daha fazla bilgi için www.gnome.org adresine göz atın. Halen GNOME'un da Türkçeleştirilmesine devam ediliyor.
Çekirdek (kernel)
Aslında Linux, pek çok kullanıcının kafasına masaüstüyle, uygulama yazılımlarıyla, sunucu programlarıyla komple bir işletim sistemi olarak girmiş durumda. Ancak durum bundan biraz farklı. Linux, sistemin yönetimini ele alan çekirdeğin (kernel) adına veriliyor. Derlenmiş hali yaklaşık 500Kb tutan çekirdek, kaynak kodlarıyla sıkıştırılmış halde 20Mb'dan fazla yer kaplıyor. Bu kadar alanda tüm donanım sürücüleri de bulunuyor.
Dağıtım (distribution)
Dağıtım, alt tarafında ortak çekirdeği içeren, üst bölgede ise genellikle GNU yazılımlarını barındıran paketlere verilen isim. Herkes, serbest yazılım olduğu için Linux'u içeren dağıtımlar hazırlayabilir ve bunu pazarlayabilir. Dağıtımalara örnek olarak Red Hat, Caldera, SuSE, Mandrake vb verilebilir.
GIMP (GNU Image Manipulation Program)
GIMP, Linux altındaki en gelişmiş serbest yazılım grafik programıdır. Photoshop'a çok benzer, daha önce Photoshop kullananlar GNU GIMP'e rahatlıkla alışabilirler. Gimp, hemen hemen tüm büyük dağıtımlarla birlikte gelir. GIMP hakkında daha geniş bilgi almak için kendi web sayfasına (www.gimp.org) göz atmanız yeterli.
Gelecek
Gelecek A.Ş Türkiye'nin en büyük Linux ve serbest yazılım destek firmasıdır.
PHP
PHP, ASP'ten %60 ila %300 daha hızlı çalışan, Oracle, MySQL, Sybase, Informix gibi veritabanlarıyla bağlanabilirlik özellikleri olan bir web geliştirme aracıdır. Kendi dilini kullanarak etkileşimli web sayfalarını kolayca PHP ve Apache ikilisiyle hazırlayabilir, daha fonksiyonel bir elektronik iş ortamı oluşturabilirsiniz. Türkiye PHP kullanıcıları listesi sayfasına göz atmak için www.php.org.tr adresine tıklayın, ya da www.php.net'in Türkiye yansısı tr.php.net sayfasına gidin.
CopyLeft
Copyright'ın tam tersi şekilde, (biraz da espri katarak) bir yazılımın istenildiği gibi kopyalanabildiği, kaynak kodunun serbestçe dağıtılabildiği yazılım lisansına verilen isim. Bu serbest lisans böylece bilgiyi daha geniş kitlelere, çok daha kısa sürede yaymak için birebir bir formül haline geliyor. Aslında GNU GPL'in diğer adı da Copyleft'tir.
HOWTO
HOWTO belgeleri, neredeyse Linux'un ilk çıktığı senelerden beri var. Yaklaşık 100 HOWTO belgesinden her biri sistem yönetimi, ağ, kullanıcı yönetimi ya da daha basit konuları ele alıyor ve örneklerle anlatıyor. Bunların yanında sistem ve ağ yönetimi, sistem güvenliği, çekirdek yapısı, modül programlama gibi çeşitli konuların ayrıntılarıyla açıklandığı kitaplar da HOWTO belgeleri kapsamında yeralıyor. HOWTO belgelerinin yurtdışı adresi www.linuxdoc.org, yurtiçi yansısı ise www.metu.edu.tr/ldp.
root
Sistemdeki en yetkili kullanıcı, bir başka deyişle sistemin imparatoru. Linux işletim sistemini yönetmek için root kullanıcısı parolasına gerek vardır. Genellikle ağ servisleri, sistem servisleri, kullanıcı açma ve kapama, yedekleme yapma için tüm işlemler root kullanıcısının görevidir ve (tahmin ettiğiniz gibi) sistemin tüm sorumluluğu da bu kullanıcıdadır.
LILO
Diskin başına (genellikle MBR - master boot record) yerleşerek bilgisayarın düzgün bir şekilde Linux ile açılmasını sağlayan program. Uzun açılımı ile LInux LOader. LILO aynı zamanda bilgisayarın Windows ve Linux ile birlikte dönüşümlü olarak açılabilmesini sağlayan bir mekanizma da içerir. Bu sayede istediğiniz zaman bilgisayar açılırken çalışan LILO sayesinde istediğiniz işletim sistemini açabilirsiniz. LILO tüm dağıtımlarla birlikte gelir ve otomatik olarak kurulur.
KOffice
KOffice, KDE projesi çerçevesinde geliştirilen ve kword, killustrator, kformula, kspread, kimageshop, kchart gibi pek çok birbirinden bağımsız, ancak birlikte çalışabilirlik özellikleri olan programlardan oluşan bir masaüstü yazılımı. Henüz KOffice KDE paketleriyle birlikte dağıtılmıyor, ancak KOffice'in kararlı olacağı 2.0 sürümüyle birlikte verilmeye başlanacak, hemen belirtelim, Türkçe desteğe de sahip olacak. KOffice hakkında daha geniş bilgi için www.koffice.org adresine, bilhassa özellikler ve ekran görüntüleri bölümlerine mutlaka göz atın.
Compilation (derleme)
Kaynak kodun çalıştırılabilir hale getirilmesi işlemine denir. Eğer bir Linux yazılımını kaynak kod halinde almışsanız, öncelikle kullanıma sokmak ve makinanın anlayabileceği bir dile dönüştürmek için bunu derlemelisiniz. Derlemek için pek çok araç bulunur, bunların tamamı elinizdeki Linux CD'sinde vardır. Normalde Linux kurmak ve kullanmak için C bilmek ya da derleme yapmak zorunda değilsiniz, bu işlemler sadece (çok ileri düzeydeki) uzman kullanıcılara yöneliktir.
