Satrançta Şah Neden Pasiftir

*
Banned
Satranç oyununda Şah koruma altındadır. O sanki bir köşede korkudan sinmiş bir şekilde olanlara bakan, titrek adımlarla birer birer ilerleyen, arada sırada 'hadi ne zaman rok yapacaksanız, yapın' diye inleyen bir insan görünüşü verir. Halbuki vezir, satranç tahtasını oradan oraya dolaşarak, atlayarak, zıplayarak, rakibi yıpratarak, son derecede etkin bir şekilde hareket etmektedir.

Bu taşın bizdeki adı vezir (bakan gibi bir şey) olduğu için bu hareketlilik normal görülebilir ama Batı ülkelerinin bu taşa kraliçe anlamında 'queen' adını verdiklerini düşünürseniz ortaya tuhaf bir durum çıkar. Hele satrancın tarihinin 7. yüzyıldan öncesine gittiği göz önüne alınırsa, o zamanlar daima ordularının başında savaşa giden krallara, şahlara satrançta niçin böyle pasif bir rol verilmiştir, anlaşılmaz.

Satrancın ilk olarak 6. yüzyıl içinde Hindular tarafından oynanmaya başlanıldığı, daha doğrusu Hinduların 'chaturunga' (şaturanga) isimli oyunundan geliştiği ileri sürülüyor. 'Chaturunga' sözcüğü Sanskritce'de 'dört kol', 'dört kollu ordu' veya 'dört silah' anlamına gelmektedir.

O zamanki Hint ordusu dört bölümden oluşuyordu. Filler, savaş arabaları, süvariler ve piyade. Bugün bu dört kola, fil, kale, at ve piyon diyoruz. Avrupa savaşlarında fil kullanılmadığı için bu taşa piskopos (bishop) adı verilmiştir. Bizdeki at Arapçada süvari, Avrupa'da ise şövalye olarak adlandırılmıştır. Yani medeniyetler satranç terimlerinde kendilerine göre bazı değişiklikler yapmışlardır.

Şaturanga Hindistan'dan önce İran'a geçti ve geçerken ismi 'şatrang' oldu. Arap orduları onu 1000 yıl kadar önce, fethettikleri İspanya üzerinden Avrupa'ya getirdiler. Araplar oyuna 'şatranj' veya 'al-şah-mat' (şah ölü) ismini verdiler. Ancak şah oyunda hiçbir zaman ölmez, diğer taşlar gibi oyun tahtasının dışına çıkartılamaz. Vatanı olan karelerde kımıldayamaz hale gelince esir düşer. Satranç ismi Türkçeye Arapçadan girmiştir.

İlk oynanış şeklinde bugünkü hareket kabiliyetindeki bir vezir veya kraliçe yoktu. Gerçi şahın yanında Araplar tarafından akıllı adam diye isimlendirilen bir taş vardı ama hareket imkanı çok kısıtlıydı. Sadece bir kere o da çapraz olmak koşuluyla ilerleyebiliyordu.

Asırdan aşıra, ülkeden ülkeye satranç oyunu gittikçe gelişti ve bazı değişikliklere uğradı. Avrupa'ya ulaştığında vezirin ismi kraliçe oldu ama hareket imkanı hala kısıtlıydı. Bununla belki o yıllarda Avrupa'da yaşayan güçlü kraliçelerin, krallarının daima yanında olup onları kollamaları şeklinde sosyal bir bağlantı kurulabilir.

Bu şekli ile satranç oyunu çok yavaş oynanabildiğinden oyunu süratlendirmek için kraliçe (vezir) ve filin güçleri, yani hareket imkanları arttırıldı, etkinlik sahaları genişletildi. Bir başka kural değişikliği ile satranç tahtasının karşı kenarına varabilen bir piyonun kraliçe (vezir) olabilmesi imkanı tanındı.

Bu, çok çağdaş ve demokratik bir değişimdi. Taşların en güçsüzü ve alçak gönüllüsü piyade, işlerinde sebat eder ve başarı ile ilerlerse en güçlü taş olabiliyor, hatta karşı tarafın şahını mat ederek en son sözü söyleyebiliyordu. Avrupa'da gün geçtikçe gelişen demokrasi, yıkılan krallıklar satranca da yansıyordu. Şah artık örneği çok az kalmış, güçsüz monarşik hükümdarlar gibi köşesinden pek çıkamıyordu.

Gerçeği oyunda iken ikinci bir kraliçenin ortaya çıkması ise başlangıçta oyuncuların kafasını karıştırdı ama hangi şah bir yerine iki kraliçesinin olmasını istemez ki!


aLıntıdır..
 
Zafer
Forum Ustası
Cunku şah koruma altindadir. Zaten satrancta amac sahi almaktir. O yuzden butun taslar onu korumakla gorevlidir. Vezir ise baskumandan gibi saha yardim eder. Ileri geri, capraz her yone gidebilir.
 
DiscoTech.
Cool Üye
Paylaşım için teşekkürler.
Bir de ben ekleme yapıyım.
Bir yerde okumuştum satrançta 64 kare var bu karelerin 1.sine 1bugday tanesi 2.ye 2 bugday tanesı 3.ye 4 bugday tanesı seklınde 2 ye katlayarak gıttıgınız zaman dunyadakı bugday tarlalarının hiçbiri son rakamı karsılayamazmıs.Boyle duymustum...
 
yasba
Forum Ustası
Paylaşım için teşekkürler.
Bir de ben ekleme yapıyım.
Bir yerde okumuştum satrançta 64 kare var bu karelerin 1.sine 1bugday tanesi 2.ye 2 bugday tanesı 3.ye 4 bugday tanesı seklınde 2 ye katlayarak gıttıgınız zaman dunyadakı bugday tarlalarının hiçbiri son rakamı karsılayamazmıs.Boyle duymustum...
Rivayete göre bu satrancı bulan ustanın imparatordan istediği hediyedir ve yine rivayete göre tavla ve satranç birbirlerine rakiptir .
 
Leke
Forum Ustası
Şah MAT kombinasyonu Oyun Onun üzerine kurulu diğerleri ameleleri. Bizim HALKIMIZ gibi. böyle Şah diye kaçtane adam varsa alayını ŞAH MAT etmek istiyorum :)
 
megabros
Banned
Satranç turnuvasında 3. olmuştum okuldayken istanbulda...Gerçekten çok sevdigim bi oyundur....Bilgi için teşekkürler kardeş....Saygılar...
 
Junk
Forum Ustası
Oyun Dışında Kimin Büyük oLdugunu BiLemessin :)
eheheh

Şahın ki daha büyük :D canım , iyi ki plastik :D

Taşlar toplanırken büyük taşlar alta özenle konur :D piyonlar üstte olur kutu şişmesin diye tepiş tepiş ve önemsizce konur , kalan boşlukları doldurmaya veya kapatmaya kullanılır

piyondan kahramanlık beklemek için boş arazide 8 kare düz gitmesini beklemeliyiz

bu da oyunda mümkün


gırgırı bir tarafa bırakalım


şahın başında haç işareti olması da büyük talihsizlik , çünkü din ve başka şeyleri ayıramadığımızdan santraç senelerce toplumumuza giremememiştir

gavur oyunu vs. tabirlerinden nasibini almıştır

oysa beyin için müthiş bir nimet satranç

kahve de boş vakti çok amcalarımız pişti , okey yerine satranç oynasa

ülkenin durumunu kendi içlerinde sanki kendilerinin eseri gibi hareretli tartışmazlardı

piyon olmaktan çıkarlardı , o zaman piyon büyük derim ben :)



sanırım satranç gerçek olaylardan esinlenerek ortaya çıkmış

tembeldir ama zekidir

aklını kullanır , az çaba çok nimet elde eder , başkalarını kullanır , kendinden çok çevresine güvenir , tüm ihtişamı ve gücünü başkalarından alır , elinde hiç bir şey kalmadığında köşeye sıkışır mat olur :D

çok tanıdık geliyor
 
TrancEnergy
Banned
elinde hiç bir şey kalmadığında köşeye sıkışır mat olur :D
sanırım biz bunu kabul edemıyoruz türküz ya :D ondan olsa gerek

düşünebiliyomusun bır sokagın köşesindekı eskı bır kahvede yaslısı gencı satranc oynuyor :)

Oyuncu - Kahveci

K: Evet Beyler Çay İçen Varmı

O: ???

K: Beyler Sabahtan Beri Bişey İçmeden Oturuyorsunuz Ayıp Ama Ahmet Ne İçersin Söyle.

O: Abi 1 Dk. Düşünüyorum

K: ?????? Yerim Len Satrancınızı Kalkın Len Gidin Yok Satranc Kaldırdık Sadece Pişti Var :D
 
Üst