[FONT="]"Der Spiegel" dergisinin 52/2006 baskısının kapak konusu’nun çevirisi:
[/FONT] [FONT="]Monoteizm gerçekte nasıl oluştu?
Ejiptologlar, Nil nehrindeki Piramid devletinden Kudüs’e kadar uzanan heyecan verici bir izi takip ediyorlar. Görüldüğüne göre Musa, esrarlı “Rafızi Firavun” Eknaton ile bağlantılı.
Tek Tanrı’lı bir din zorunlu olarak şiddete mi sürükler?[/FONT][FONT="]
Dünya tarihinin ilk din savaşı olan Makabeler ayaklanmasında(M.Ö. 167) “Ehad” – “Allah birdir” diyerek binlerce yahudi öldü. Kendilerine işkence eden cellatlar onları işkence sehpalarına yatırıp tırnaklarını söktüler.
Roma İmparatorluğundaki ilk hıristiyanların durumu da daha iyi değildi. Bunların çoğu Koloseyum’un karnında kayboldular. Orada asansörlerle arenaya çıkartılıp, ağızlarından salyalar akan Roma halkının çığlıkları altında arslanlar tarafından parçalandılar. Havari Petrus başı aşağı olarak çarmıh’ta canını verdi.
Bu şehitlerin hepsi de canlarını bundan yaklaşık 3000 yıl önce Kenan’da başlamış bir hareket uğruna verdiler. Sami kavimleri o zamanlar, bugün 3,3 milyar yahudi, hıristiyan ve müslümanın inandığı bir Tanrı tablosu çizdiler. Zeytin dalı ve kılıç ile İncil’in resimsiz Tüm-babası’nı dünya’ya getirdiler. Muhammed, “Bizim Allahımız ve sizin Allahınız tek Allahtır” diyerek bu fikire yğun destek verdi.
Bu varlık, dağları yerinden oynatıyor, çekirge yağdırıyor ve yedi günde yeri ve göğü yaratıyor. Ancak hıristiyan klise orglarında onun yüceliğinden bir nebze anlaşılıyor gibiydi. Antik devrin yahudileri ona YHWH kısaltmasını kullanarak tapıyorlardı. Kendisi kendini İncil’de şöyle takdim ediyor: “Ben, ben olanım.”
[/FONT]
[FONT="]
[/FONT] [FONT="]Fakat ancak şimdi bu her şeye kadir olan Kudret’in karanlık ön hikayesi gün ışığına çıkıyor. Ejiptologlar hep beraber ve aynı zamanda Tanrı’nın beşiğini buldular. Takip ettikleri iz onları Firavun Eknaton’a (M.Ö. 1353-1336) götürüyor. Eknaton, yahudilerden henüz 600 yıl önce devasa bir deney başlatmış. Eknaton artık tek bir puta’a tapınıyordu, ışık varlığı Aton’a.
Şimdi artık görünüyor ki: Eknaton kısa bir zaman sonra başarısız ve dışlanmış olsa da icraatı İsrail’e kadar uzanmış. İncildeki Musa “Zındık Firavun” Eknaton’un rakibi idi – Din bilimleri’nin yeni ifadesi özünde bu şekildedir.
Ancak bu kimseye şok edecek kadar değil. Araştırmacılar bilimsel yöntemlerle Kutsal Yazıt’ın tarihi çekirdeğinin daha derinliklerine inerken Garp Dünyası’nın inancı eriyip gidiyor. Reformcu Calvin dahi en yüksek varlığı inkar edenleri kırbaç ve kamçı ile cezanladırmak istedi. Fakat bu hiç bir işe yaramadı. 3000 yıl sonra Nietzsche “Allah’ın öldüğünü” tespit etti. Çamurdan insan yaratan ve yanan çalılarda görünen bir Allah’a, rasyonel işleyen bir zininde yer yok.
Bunun kaçınılmaz sonucu: “Allahsız bir gençlik” (“Frankfurter Allgemeine” gazetesinin ifadesi) yetişip gelmekte. Alman öğrencilerin ancak %23’ü İncil’in öğretisine inanmakta. Saksonya ve Thüringen eyaletlerinin halkının yarısından fazlası dinsiz, Schleswig-Holstein eyaletinin dinsiz oranı %40.
Yıkılmaya yakın ve oanrılmaya muhtaç kliseler, boş para kasaları – protestan cemaatlar 2030 yılına kadar gelirlerinin yarıya düşeceğini söylüyorlar.
Din’in çöküşünü “Süddeutsche Zeitung Gaztesi” bundan kısa zaman önce “Ruhuna Fatiha” diyerek yorumladı. Başkaları ise rahatsız olmaya başladılar. Bir koruyucu ve muahafaza edici kaybolup gitmekte ve bir çoğu onu koyvermek istemiyor. Almanların %64’ü bir Tanrı’ya inanıyor fakat hangi Tanrı’ya?
Rahatsız olanlar çoğunlukla, gelenekleri savunan kesim. Onların korkusu, siyasal iyi insanlıklılığın ve etik komisyonların kurulması, birlik beraberlik ve yanındaki insanı sevmek gibi değerlerin kökleşmesini sağlayamayacak olması. Bunların sağlanması için daha fazla gotik domlar’a, buhur kokusuna, koral seslerine ve Tanrı’nın günah uyarılarına ihtiyaç varmış.
Fakat şimdi artık Luther’in eski “Kuvvetli ‘ahlak’ kalelerinin” en sonuncusu da sallanmaya başladı. Allah’ın ahlaki kusursuzluğu şüphe altında. Deniliyor ki, monoteizm baştan itibaren şiddetçi bir din’dir. Garp Dünya’sı bundan 2500 yıl önce acaba sapık bir yola mı başvurdu?
Bu şüphenin en yoğun takipcisi ejiptolog Jan Assman’dır ve kendisi mesleğinde Dünya çapında en etkinlerden biridir ve şimdi ise suratı asık bir sfenks gibi gelecek Dünya’ya girmekte. Çok sayıdaki kitaplarında (En son kitabı Aralık ayının başında yayınlandı): “Tek Tanrı dini düşmanca ve sabırsızdır.” diye iddia ediyor.
Profesör, yargısını destekleyen vahşice İncil alıntılarını yeterince bulmakta. İsraillilerin efsanelerden şekillenmiş geçmişleri, prensip olarak; katliamlar, cezalandırmalar ve kan dökmeden ibarettir. Yahve’nin adına sürgünler yapılıyor, karışık evlilikler zorla boşanıyor.
“Özellikle Musa şüphelerin hedefinde.” diyor bu profesör. “Bu (din) kurucu Sina dağından elinde yıkıcı bir mesajl ile döndü. O, doğru ve yanlış din arasında ayırt ediyor.” Demek oluyor ki, sadece o’nun (Musa’nın) Tanrı’sı iyi dir, diğerleri ise sadece ıvır kıvır, pislik ve güçsüz lüzümsuzluklar.
Böylece, diyor Assmann, “Musa gerçi Dünya’yı kökünden değiştiren devrimsel bir yenilik getirdi. Fakat bu değişiklik ille de iyiye doğru olmadı. Ondan önce, yani politeizm’de parola yaşamak ve yaşatmak idi. Fakat Yahve ise intikama susamış ve çok bilmiş bir gök gücüydü. Yanında hiç bir şeye ve hiç kimseye yer tanımayan bir gök gücü.”
“Bu yüzden” diyor ejiptolog Assmann, “Dünya’ya başka bir kindarlık geldi. Çok tanrıcılara, putperestlere ve mürtedlere karşı olan bir kindarlık.”
Bu açıdan bakıldığında Tevrat’ın 2. Kitabı Exodus’da anlatılan Altın Buzağı’nın etrafındaki dans bir anahtar sahne gibi geliyor. “Musa karargah kapısına geldi ve dedi ki: Kim Tanrı’dan yanaysa bana gelsin.” Kafile reisi (Musa) öfkeden patlıyordu ve günahkaraların hepsi de ölmeliydi, isterse kendi öz kardeşi, arkadaşı veya en yakını olsun. Daha aynı günde 3000 yoldan sapmışlar toz içinde yatıyordu. “Yahve’nin zorla dayattığı anlaşma, sunduğu ve herşeyin üstüne çıkardığı ahit, her türlü insani bağları kopardı.” diyor Assmann.
Bu ifadenin teologları tahrik ettiği şaşışalacak bir şey değil. Yoğun bir tartışma tutuştu. Bir kaç hafta önce Lugano’da (İsviçre) kültür bilim adamlarının toplantısı yapıldı, Mart ayında Mainz Ebernburg’ta ayrı bir toplantı düzenlenecek.
Rostock’lu Eski Ahid uzmanı Martin Rösel şöyle diyor: “Temel inançları prensipel sorgulamaya çıkararak Assmann yoğun bir tartışmayı başlattı.”
Bazıları da bu atıfları biraz daha serin karşıladı. Bu tartışmayla bazıları çok şamatalı ve paganistik bir hoşgörü ışık dünyası yaratmaya çalışıyor diyorlar. Bu saldırı, postmodern bir bayağılık ile yapıldığı fikrinde olduklarını söylüyorlar.[/FONT]
[/FONT] [FONT="]Monoteizm gerçekte nasıl oluştu?
Ejiptologlar, Nil nehrindeki Piramid devletinden Kudüs’e kadar uzanan heyecan verici bir izi takip ediyorlar. Görüldüğüne göre Musa, esrarlı “Rafızi Firavun” Eknaton ile bağlantılı.
Tek Tanrı’lı bir din zorunlu olarak şiddete mi sürükler?[/FONT][FONT="]
Dünya tarihinin ilk din savaşı olan Makabeler ayaklanmasında(M.Ö. 167) “Ehad” – “Allah birdir” diyerek binlerce yahudi öldü. Kendilerine işkence eden cellatlar onları işkence sehpalarına yatırıp tırnaklarını söktüler.
Roma İmparatorluğundaki ilk hıristiyanların durumu da daha iyi değildi. Bunların çoğu Koloseyum’un karnında kayboldular. Orada asansörlerle arenaya çıkartılıp, ağızlarından salyalar akan Roma halkının çığlıkları altında arslanlar tarafından parçalandılar. Havari Petrus başı aşağı olarak çarmıh’ta canını verdi.
Bu şehitlerin hepsi de canlarını bundan yaklaşık 3000 yıl önce Kenan’da başlamış bir hareket uğruna verdiler. Sami kavimleri o zamanlar, bugün 3,3 milyar yahudi, hıristiyan ve müslümanın inandığı bir Tanrı tablosu çizdiler. Zeytin dalı ve kılıç ile İncil’in resimsiz Tüm-babası’nı dünya’ya getirdiler. Muhammed, “Bizim Allahımız ve sizin Allahınız tek Allahtır” diyerek bu fikire yğun destek verdi.
Bu varlık, dağları yerinden oynatıyor, çekirge yağdırıyor ve yedi günde yeri ve göğü yaratıyor. Ancak hıristiyan klise orglarında onun yüceliğinden bir nebze anlaşılıyor gibiydi. Antik devrin yahudileri ona YHWH kısaltmasını kullanarak tapıyorlardı. Kendisi kendini İncil’de şöyle takdim ediyor: “Ben, ben olanım.”
[/FONT]
[/FONT] [FONT="]Fakat ancak şimdi bu her şeye kadir olan Kudret’in karanlık ön hikayesi gün ışığına çıkıyor. Ejiptologlar hep beraber ve aynı zamanda Tanrı’nın beşiğini buldular. Takip ettikleri iz onları Firavun Eknaton’a (M.Ö. 1353-1336) götürüyor. Eknaton, yahudilerden henüz 600 yıl önce devasa bir deney başlatmış. Eknaton artık tek bir puta’a tapınıyordu, ışık varlığı Aton’a.
Şimdi artık görünüyor ki: Eknaton kısa bir zaman sonra başarısız ve dışlanmış olsa da icraatı İsrail’e kadar uzanmış. İncildeki Musa “Zındık Firavun” Eknaton’un rakibi idi – Din bilimleri’nin yeni ifadesi özünde bu şekildedir.
Ancak bu kimseye şok edecek kadar değil. Araştırmacılar bilimsel yöntemlerle Kutsal Yazıt’ın tarihi çekirdeğinin daha derinliklerine inerken Garp Dünyası’nın inancı eriyip gidiyor. Reformcu Calvin dahi en yüksek varlığı inkar edenleri kırbaç ve kamçı ile cezanladırmak istedi. Fakat bu hiç bir işe yaramadı. 3000 yıl sonra Nietzsche “Allah’ın öldüğünü” tespit etti. Çamurdan insan yaratan ve yanan çalılarda görünen bir Allah’a, rasyonel işleyen bir zininde yer yok.
Bunun kaçınılmaz sonucu: “Allahsız bir gençlik” (“Frankfurter Allgemeine” gazetesinin ifadesi) yetişip gelmekte. Alman öğrencilerin ancak %23’ü İncil’in öğretisine inanmakta. Saksonya ve Thüringen eyaletlerinin halkının yarısından fazlası dinsiz, Schleswig-Holstein eyaletinin dinsiz oranı %40.
Yıkılmaya yakın ve oanrılmaya muhtaç kliseler, boş para kasaları – protestan cemaatlar 2030 yılına kadar gelirlerinin yarıya düşeceğini söylüyorlar.
Din’in çöküşünü “Süddeutsche Zeitung Gaztesi” bundan kısa zaman önce “Ruhuna Fatiha” diyerek yorumladı. Başkaları ise rahatsız olmaya başladılar. Bir koruyucu ve muahafaza edici kaybolup gitmekte ve bir çoğu onu koyvermek istemiyor. Almanların %64’ü bir Tanrı’ya inanıyor fakat hangi Tanrı’ya?
Rahatsız olanlar çoğunlukla, gelenekleri savunan kesim. Onların korkusu, siyasal iyi insanlıklılığın ve etik komisyonların kurulması, birlik beraberlik ve yanındaki insanı sevmek gibi değerlerin kökleşmesini sağlayamayacak olması. Bunların sağlanması için daha fazla gotik domlar’a, buhur kokusuna, koral seslerine ve Tanrı’nın günah uyarılarına ihtiyaç varmış.
Fakat şimdi artık Luther’in eski “Kuvvetli ‘ahlak’ kalelerinin” en sonuncusu da sallanmaya başladı. Allah’ın ahlaki kusursuzluğu şüphe altında. Deniliyor ki, monoteizm baştan itibaren şiddetçi bir din’dir. Garp Dünya’sı bundan 2500 yıl önce acaba sapık bir yola mı başvurdu?
Bu şüphenin en yoğun takipcisi ejiptolog Jan Assman’dır ve kendisi mesleğinde Dünya çapında en etkinlerden biridir ve şimdi ise suratı asık bir sfenks gibi gelecek Dünya’ya girmekte. Çok sayıdaki kitaplarında (En son kitabı Aralık ayının başında yayınlandı): “Tek Tanrı dini düşmanca ve sabırsızdır.” diye iddia ediyor.
Profesör, yargısını destekleyen vahşice İncil alıntılarını yeterince bulmakta. İsraillilerin efsanelerden şekillenmiş geçmişleri, prensip olarak; katliamlar, cezalandırmalar ve kan dökmeden ibarettir. Yahve’nin adına sürgünler yapılıyor, karışık evlilikler zorla boşanıyor.
“Özellikle Musa şüphelerin hedefinde.” diyor bu profesör. “Bu (din) kurucu Sina dağından elinde yıkıcı bir mesajl ile döndü. O, doğru ve yanlış din arasında ayırt ediyor.” Demek oluyor ki, sadece o’nun (Musa’nın) Tanrı’sı iyi dir, diğerleri ise sadece ıvır kıvır, pislik ve güçsüz lüzümsuzluklar.
Böylece, diyor Assmann, “Musa gerçi Dünya’yı kökünden değiştiren devrimsel bir yenilik getirdi. Fakat bu değişiklik ille de iyiye doğru olmadı. Ondan önce, yani politeizm’de parola yaşamak ve yaşatmak idi. Fakat Yahve ise intikama susamış ve çok bilmiş bir gök gücüydü. Yanında hiç bir şeye ve hiç kimseye yer tanımayan bir gök gücü.”
“Bu yüzden” diyor ejiptolog Assmann, “Dünya’ya başka bir kindarlık geldi. Çok tanrıcılara, putperestlere ve mürtedlere karşı olan bir kindarlık.”
Bu açıdan bakıldığında Tevrat’ın 2. Kitabı Exodus’da anlatılan Altın Buzağı’nın etrafındaki dans bir anahtar sahne gibi geliyor. “Musa karargah kapısına geldi ve dedi ki: Kim Tanrı’dan yanaysa bana gelsin.” Kafile reisi (Musa) öfkeden patlıyordu ve günahkaraların hepsi de ölmeliydi, isterse kendi öz kardeşi, arkadaşı veya en yakını olsun. Daha aynı günde 3000 yoldan sapmışlar toz içinde yatıyordu. “Yahve’nin zorla dayattığı anlaşma, sunduğu ve herşeyin üstüne çıkardığı ahit, her türlü insani bağları kopardı.” diyor Assmann.
Bu ifadenin teologları tahrik ettiği şaşışalacak bir şey değil. Yoğun bir tartışma tutuştu. Bir kaç hafta önce Lugano’da (İsviçre) kültür bilim adamlarının toplantısı yapıldı, Mart ayında Mainz Ebernburg’ta ayrı bir toplantı düzenlenecek.
Rostock’lu Eski Ahid uzmanı Martin Rösel şöyle diyor: “Temel inançları prensipel sorgulamaya çıkararak Assmann yoğun bir tartışmayı başlattı.”
Bazıları da bu atıfları biraz daha serin karşıladı. Bu tartışmayla bazıları çok şamatalı ve paganistik bir hoşgörü ışık dünyası yaratmaya çalışıyor diyorlar. Bu saldırı, postmodern bir bayağılık ile yapıldığı fikrinde olduklarını söylüyorlar.[/FONT]
- Yönetici düzenlemesi: :
