Türkçenin Dirilişi

Kriter (Fr.) ✘ - Ölçü (Tr.) ✔
Kripto (Fr.) ✘ - Saklıyazı, Gizem (Tr.) ✔
Kriminoloji (Fr.) ✘ - Suçbilimi (Tr.) ✔
Kredibilite (Fr.) ✘ -Güvenirlik, Sağlamlık (Tr.) ✔
Kreatif (Fr.) ✘ - Yaratıcı,Esinli (Tr.) ✔
Kreasyon (Fr.) ✘ - Yaratım,Tasarım, Çalışma (Tr.) ✔
Krater (Fr.) ✘ - Yanardağağzı (Tr.) ✔
Kuvöz (Fr.) ✘ - Yaşanak,Yaşam aygıtı (Tr.) ✔
Kur (Fr.) ✘ - Düzey (Tr.) ✔ (Dil eğitiminde)

 

Sayın Teğmen:

Bu RUH ve TİN karşılaştırmasına takıldım.

Tin tam olarak bizdeki RUH kelimesini karşılamaz diye düşünüyorum.

Mesela NE RUHSUZ BİR TAKIM diyoruz, NE TİNSİZ BİR TAKIM denilebilir mi?

RUHUM SIKILDI karşılığı TİNİM SIKILDI olabilir mi?

TİN sanki ruh kelimesinin karşılığı olan anlamlardan sadece ölüm-ruh karşılığı olabilir, RUHU ŞAD olsun karşılığı TİNİ ŞAD OLSUN gibi.

Ne dersiniz?

 

Sayın Teğmen:

Bu RUH ve TİN karşılaştırmasına takıldım.

Tin tam olarak bizdeki RUH kelimesini karşılamaz diye düşünüyorum.

Mesela NE RUHSUZ BİR TAKIM diyoruz, NE TİNSİZ BİR TAKIM denilebilir mi?

RUHUM SIKILDI karşılığı TİNİM SIKILDI olabilir mi?

TİN sanki ruh kelimesinin karşılığı olan anlamlardan sadece ölüm-ruh karşılığı olabilir, RUHU ŞAD olsun karşılığı TİNİ ŞAD OLSUN gibi.

Ne dersiniz?

Haklısınız. Mecaz anlamda kullanılan "RUH" kelimesini tam anlamıyla karşılamıyor. Ama gerçek anlamı çok güzel karşılıyor. Mesela; ruh gibiyim bugün yerine tin gibiyim bugün şeklinde mecaz anlamda kullanınca tutarsız oluyor. Ama verdiğiniz örnekteki gibi "Tini şad olsun" yada "Tinine fatiha okuyalım" şeklinde karşılayabilmektedir. @redyellow

 

Sayın Teğmen:

Bu RUH ve TİN karşılaştırmasına takıldım.

Tin tam olarak bizdeki RUH kelimesini karşılamaz diye düşünüyorum.

Mesela NE RUHSUZ BİR TAKIM diyoruz, NE TİNSİZ BİR TAKIM denilebilir mi?

RUHUM SIKILDI karşılığı TİNİM SIKILDI olabilir mi?

TİN sanki ruh kelimesinin karşılığı olan anlamlardan sadece ölüm-ruh karşılığı olabilir, RUHU ŞAD olsun karşılığı TİNİ ŞAD OLSUN gibi.

Ne dersiniz?

tuz ruhu yerine tuz tini
yok olmuyor
bazı kelimeler artık kalıplaşmış kafamızda
aynı anlamda farklı kelimeler kulağa çok yabancı geliyor

 

Dün yazmayı unutmuşum.

RUH kelimesi arapça deniyor, karşılığı olarak da TİN kelimesine TÜRKÇE deniliyor.

Halbuki TİN kelimesi de arapça değil mi?

Hatta Kuranı Kerimde bir ayette bile geçer.

Arapça; İncir Agacı=TİN.

 

Türküsü bile var,
tin tin tinmini hanımmm..

 

Hacim(Ar.) ✘ Oylum (Tr.) ✔
Habis(Ar.) ✘ Kötü, Kötücül (Tr.) ✔
Haber(Ar.) ✘ Salık, Duyum, Bilgi (Tr.) ✔
Kritik (Fr.), Tenkit (Ar.) ✘ - Eleştiri (Tr.) ✔
Kültür (Fr.) ✘ - Ekin (Tr.) ✔

 

Hacim(Ar.) ✘ Oylum (Tr.) ✔
Habis(Ar.) ✘ Kötü, Kötücül (Tr.) ✔
Haber(Ar.) ✘ Salık, Duyum, Bilgi (Tr.) ✔
Kritik (Fr.), Tenkit (Ar.) ✘ - Eleştiri (Tr.) ✔
Kültür (Fr.) ✘ - Ekin (Tr.) ✔

Bilgi haber anlamında kullanılabiliyor mu?

 

Bilgi haber anlamında kullanılabiliyor mu?

Evet. Kullanabiliriz. Mesela "Akşam geleceksen haber ver" cümlesinde haber kısmına "Bilgi" yazmamız mümkün.

 

Hâmile(Ar.) ✘ Gebe (Tr.) ✔
Hâmi(Ar.) ✘ Koruyucu (Tr.) ✔
Hâlis(Ar.) ✘ Katışıksız (Tr.) ✔
Halbuki(Ar.) ✘ Oysa (Tr.) ✔
Hâkim(Ar.) ✘ Yargıç (Tr.) ✔
Hakâret Etmek(Ar.) ✘ Küçük Düşürmek, karalamak, kara çalmak, aşağılamak, sataşmak. (Tr.) ✔
Hâfıza(Ar.) ✘ Bellek (Tr.) ✔
Haciz(Ar.) ✘ Elkoyma (Tr.) ✔

 

Kritik (Fr.), Tenkit (Ar.) ✘ - Eleştiri (Tr.) ✔

Hastanın durumu KRİTİK.

Hastanın durumu ELEŞTİRİ.

Sanki uymuyor gibi.

 

Hastanın durumu KRİTİK.

Hastanın durumu ELEŞTİRİ.

Sanki uymuyor gibi.

Biri sorsun diye bekliyordum

Arapçası olan Tenkit ile birebir uymakta Eleştiri. Fransızcası olan Kritik uymuyor ilk bakışta fakat uyuyor aslında. Bizim kullandığımız "kritik" bu anlamda kullanılmıyor çünkü. Dilimize giren yabancı sözcüklerin en büyük zararı budur. Biz hep "kritik" sözcüğünü "önemli, acil" gibi anlamlarda kullandık. Sözcüğün kökeni ise tıpkı tenkit gibi "eleştiri" anlamına geliyor. Fakat bu yabancı sözcükler bu şekilde girmeye devam ettikçe, yarın bunun gibi sözcükleri kullanıp birbirimizle anlaşamayacak duruma geleceğiz. Örnek vermek gerekirse, "free" sözcüğü. Bedava, özgür, rahat, serbest, serbest bırakmak, boş anlamlara gelmektedir. "Kritik" sözcüğü de yabancı olduğu için, Fransız kökenli olduğu için örnek verdiğim "free" sözcüğü gibi çok anlamlıdır. Bizim dilimizde kullanılan ise bu hali değil, "Önemli, acil, dikkat edilmesi gereken" anlamını içeren halidir.

 

Biri sorsun diye bekliyordum

Teşekkür ederim... Her ne kadar dilbilgisinden sınıfda kalıyor olsam da konuyu ilgi ile takip ediyorum. Ellerine sağlık.

Ama şunu yazayım: Sırf arapça diye karşı çıkmayı doğru bulmuyorum. Bazı arapça kelimeler var ki artık Türkçe olmuş

İllaki Türkçesi şu demek bana pek uygun gelmiyor, henüz siz aktarmadınız ama mesela mezarın karşılığının Türkçe gömüt olduğunu okumuştum bir yerde.

Yüz sene de geçse, yüz sene de uğraşılsa kimseye bu gömütü kullandıramayız, mezar vs. o kadar iç içe olunmuş ki dediğim gibi bunlar artık türkçe olmuş. (Türkçe kelimesinin baş harfini küçük yazdım ki bizim moruk eksi versin)

Mesala kimseye hadi babamın gömütünü ziyaret edelim dedirtemeyiz. Veya cenazeyi gömüte gömün dedirtemeyiz.

 

Teşekkür ederim... Her ne kadar dilbilgisinden sınıfda kalıyor olsam da konuyu ilgi ile takip ediyorum. Ellerine sağlık.

Ama şunu yazayım: Sırf arapça diye karşı çıkmayı doğru bulmuyorum. Bazı arapça kelimeler var ki artık Türkçe olmuş

İllaki Türkçesi şu demek bana pek uygun gelmiyor, henüz siz aktarmadınız ama mesela mezarın karşılığının Türkçe gömüt olduğunu okumuştum bir yerde.

Yüz sene de geçse, yüz sene de uğraşılsa kimseye bu gömütü kullandıramayız, mezar vs. o kadar iç içe olunmuş ki dediğim gibi bunlar artık türkçe olmuş. (Türkçe kelimesinin baş harfini küçük yazdım ki bizim moruk eksi versin)

Mesala kimseye hadi babamın gömütünü ziyaret edelim dedirtemeyiz. Veya cenazeyi gömüte gömün dedirtemeyiz.

Zaten bir çok sözcüğü benimsedik dediğiniz gibi. Örneğin kendi işimle alakalı örnek vermem gerekirse, Mikroskop kelimesinin Türkçe karşılığı "İrilteç" Bunu kimsenin bu şekilde kullanması neredeyse imkansızdır. Fakat bu konunun amacı; sizin verdiğiniz "Mezar" veya benim verdiğim "Mikroskop" örneği gibi yerleşen sözcüklere bir karşıt anlam biçmek değil, daha fazla yabancı kelimeyi benimsemeyelim, dilimizi daha fazla bozmayalım, dışarıdan daha fazla yabancı sözcük almayalım diye bir algı yaratmaktır.
Tamamen yerleşmiş, artık bizim sayılır vaziyete gelmiş kelimeler için değil ama daha fazla yabancı kelime sokmayalım diye uğraşıyorum. Bu birinci sebebi. İkinci sebebi ise, örnek üzerinden vereyim "Hakim" kelimesi Arapça kökenli bir kelimedir. Karşılığı "YARGIÇ" Türkçe kökenlidir. Her ikisini de kullanıyoruz. İşte burada Türkçe olanı kullanmak, kullanılmasını sağlamak da bu konunun ikinci sebebidir

İlginize çok teşekkür ederim.

 

Saygıdeğer Teğmen;

Öncelikle konu ve konuya yaptığınız katkı için teşekkürler.

Fakat artık yıllardır kullanıla kullanıla dilimize yerleşmiş o kadar çok sözcük var ki bunları Türkçe'yle değiştirmek ve ya yerine Türkçe'sini kullanmak bazı durumlarda kavram kargaşası yaratacaktır.

Örneğin ''EKİN'';

Kültür anlamına geldiği gibi, bir şey Ekmek anlamına ve ya ekilmiş buğday ,arpayada verilen bir ortak ad olarakta kullanılmaktadır.

''İngiliz EKİN'i kötüdür ''

Dediğinizde hangi anlamın kastedildiğini anlamak zorlaşmaktadır.

Dolayısıyla kelime dağarcığımızı genişletmek gerekirken Türkçe Kullanacağım diye kısmende olsa kısırlaştırmak faydadan ziyade Dilimize zarar verecektir.

Naçizane fikrim mevcut kelimelerle oynamak yerine dilimize sonradan girenlerin anında karşılığını bulup onları Türkçe'leştirmek( örneğin Selfie yerine öz çekim gibi) dile daha fazla katkı sağlayacaktır.

Saygılar.

 

Saygıdeğer Teğmen;

Öncelikle konu ve konuya yaptığınız katkı için teşekkürler.

Fakat artık yıllardır kullanıla kullanıla dilimize yerleşmiş o kadar çok sözcük var ki bunları Türkçeleriyle değiştirmek ve ya yerşne Türkçelerini kullanmak bazı durumlarda kavram kargaşası yaratacaktır.

Örneğin ''EKİN''

Kültür anlamına geldiği gibi, bir şey Ekmek anlamına ve ya ekilmiş buğday ,arpayada verilen bir addır.

''İngiliz EKİN'i kötüdür ''

Dediğinizde hangi anlamın kastedildiğini anlamak zorlaşmaktadır.

Dolayısıyla kelime dağarcığımızı genişletmek gerekirken Türkçe Kullanacağım diye kısmende olsa kısırlaştırmak faydadan ziyade Dilimize zarar verecektir.

Naçizane fikrim Mevcut kelimelrle oynamak yerine dilimize sonradan girenlerin anında karşılığını bulup onları Türkçeleştirmek( örneğin Selfie yerine öz çekim gibi) Dile daha fazla katkı sağlayacaktır.

Saygılar.

İlginize ben teşekkür ederim sayın @fearof . Verdiğiniz örnek çok güzel bir örnek. "Selfie" çılgınlığı başlar başlamaz karşılık bulup, algımızı çok güzel bir şekilde yarattık. Herkes "Öz Çekim" kullanmaya başladı. Eğer bu uğraşıda geç kalsaydık, bu da dilimize girmiş ve yerleşmiş olma ihtimali çok yüksekti. Biz seri bir şekilde karşılığını bulduk ve bunu benimsedik. Ama biraz önce yazılanlar gibi sayın @redyellow un verdiği "Mezar" örneği yada benim verdiğim "Mikroskop" örneklerinin karşılıklarının bu saatten sonra kullanılabileceğini düşünmüyorum. Onun için dediğiniz gibi dinamitlerle oynamak yerine var olan dilimizi korumak ve yeni gelecek kelimelere karşı temkinli olmamız gerekir. (Selfie örneği)

Burada Türkçe'mizi korumak bizim elimizde. Ama ben hala "Hakim-Yargıç" gibi hem Arapça kökeni hem Türkçe kökeni dilimizde olan kelimelerin sürekli Türkçesinin kullanımıyla benimsenebileceği kanaatindeyim.

İlginize çok teşekkür eder, esenlikler dilerim.

 

BOSH(İng)
Türkçemizdeki boş sözcüğünün İngilizceye bosh olarak girdiğini ve zırva, boş söz anlamına geldiğini biliyor muydunuz?
Oxford Dic. Origin
Mid 19th century: from Turkish boş 'empty, worthless'

 

E sesi ''Açık '' ve ''Kapalı'' olmak üzere ikiye ayrılır:
Açık ''e'' sesi; dişlere daha yakın bir yerden, ağız içinin ön tarafından çıkarılır.
''Kedi'' sözcüğü, açık e sesine en güzel örnektir. Yine ''Merve'' ismindeki iki e de, açık e sesine örnektir.

Kapalı ''e'' sesi ise; ağzımızın ortasından çıkarılır. ''El'', ''eldiven'', ''elem'' sözcüklerindeki tüm e sesleri, kapalı e'dir.
Bazı sözcüklerde açık ve kapalı e bir arada söylenir. Örneğin: ''Kelebek'' sözcüğündeki e sesleri açık-açık-kapalı şeklinde söylenir. ''Tencere'' sözcüğünde, açık-kapalı-kapalı e sesleri vardır. ''Pencere'' sözcüğünde de, açık-kapalı-kapalı e sesi dizilimi görmekteyiz.

 

İnsan (Ar.) ✘ Kişi (Tr.) ✔
İnsaniyetli (Ar.) ✘ Kişilikli (Tr.) ✔
İnkişaf (Ar.) ✘ Açınım, Gelişim (Tr.) ✔
İnsancıl (Ar.) ✘ Kişicil (Tr.) ✔
İnsaniyet (Ar.) ✘ Kişilik (Tr.) ✔
İnsaniyetsiz (Ar.) ✘ Kişiliksiz (Tr.) ✔
İnkişaf etmek (Ar.) ✘ Açınımlanmak, Gelişmek (Tr.) ✔
İnkişaf ettirmek (Ar.) ✘ Açınımlatmak, Geliştirmek (Tr.) ✔

 

İntiba (Ar.) ✘ İzlenim (Tr.) ✔
İntaniye (Ar.) ✘ Bulaşıcı Sayrılık (Tr.) ✔
İntak (Ar.) ✘ Söyletme, konuşturma (Tr.) ✔
İnşa etmek (Ar.) ✘ Yapmak, Kurmak (Tr.) ✔
İnşaat (Ar.) ✘ Yapı İşleri (Tr.) ✔
İnşaatçı (Ar.) ✘ Yapıcı (Tr.) ✔
İnşaatçılık (Ar.) ✘ Yapıcılık (Tr.) ✔
İnsicam (Ar.) ✘ Tutarlık (Tr.) ✔
İnsicamlı (Ar.) ✘ Tutarlı (Tr.) ✔
İnsicamsız (Ar.) ✘ Tutarsız (Tr.) ✔