Türkçenin Dirilişi

OD, ODUN, OCAK ve OTAĞ (ODA)

OD sözcüğü (eski biçimi: ōt) ateş demektir. Ateş sözcüğü Farsçadır. Od- aynı zamanda ateş yakmak anlamında bir eylemdi. Türkçede eyleme gelen -ın ekinin işlevlerinden biri, o işi yapmakta kullanılan nesne adı türetmektir. Örneğin; tütün, oyun, vb. ODUN sözcüğü, ateşte yakılan nesne, "yakacak" anlamına gelmektedir. Zamanla özelleşip yalnızca yakılan ağaca verilen ad olarak kullanılmaya başlanmıştır. OCAK sözcüğü ōt+çak biçiminde türemiştir. Daha sonra ses düşmesi olmuş ve OCAK durumunu almıştır. Buradaki +çak eki; gerçek, kolçak, sancak, sıcak sözcüklerine de gelen ektir. "Ateş yakılan yer" anlamındadır. Yine ateş yakılan yer anlamına gelen, OTAĞ sözcüğü gerçekte ODA sözcüğünün eski biçimidir. OD sözcüğüne +ag ekinin gelmesiyle türemiştir. Oğuz Türkçesinde sondaki "g" sesi düşmüştür. Türklerde ateşin kutsal sayıldığı dönemlerde, çadırın içinde hiç söndürülmeyen bir ateş yanardı ve bu ateşte atalarının ruhlarının yaşadığına inanırlardı. Bu nedenle aileye ve eve ocak, baba ocağı (ata ocağı) gibi adlar verilmiştir.

EK: Odak sözcüğü de ilginçtir. Merceğin ateş yakabildiği yeri anlamında bilimsel terim olarak dil inkılabı sırasında türetilmiştir.

 

Modern (Fr.) ✘ - Çağdaş (Tr.) ✔
Monogami (Fr.) ✘ - Tekeşlilik (Tr.) ✔
Mikser ✘ - Çırpıcı, Karmaç ✔
Mistik (Fr.) ✘ - Gizemli, Gizemcil (Tr.) ✔
Misyon (Fr.) ✘ - Görev, Amaç (Tr.) ✔
Mesaj (Fr.) ✘ - İleti (Tr.) ✔
Metot (Fr.) ✘ - Yöntem (Tr.) ✔
Meridyen (Fr.) ✘ - Boylam (Tr.) ✔
Menajer (Fr.) ✘ - Yönetici, Danışman (Tr.) ✔
Melodi (Fr.) ✘ - Ezgi (Tr.) ✔

 

Mefhum (Ar.) ✘ - Kavram (Tr.) ✔
Meçhul (Ar.) ✘ -Bilinmeyen (Tr.) ✔
Mahluk (Ar.) ✘ - Yaratık (Tr.) ✔
Müsrif (Ar.) ✘ - Tutumsuz, Savurgan (Tr.) ✔
Misafirperver (Ar. + Far.) ✘ - Konuksever (Tr.) ✔
Mekanizma (İt.) ✘ - Düzenek (Tr.) ✔
Megastar (İng.) ✘ - Başyıldız (Tr.) ✔
Matine (Fr.) ✘ - Gündüzgösterimi (Tr.) ✔
Markaj (Fr.) ✘ - Tutma (Tr.) ✔
Maskot (Fr.) ✘ - Uğurluk, Simge (Tr.) ✔

 

Kaide (Ar.) ✘ Kural, Duraç (Tr.) ✔
Kahya (Ar.) ✘ Kizir (Tr.) ✔
Kahramanlık (Far.+ Tr.) ✘ Baturluk, Yiğitlik, Koçaklık (Tr.) ✔
Kafiye (Ar.) ✘ Uyak (Tr.) ✔
Kafile (Ar.) ✘ Bölük (Tr.) ✔
Kafi (Ar.) ✘ Yeter, Yeterli (Tr.) ✔
Alim (Ar.) ✘ Bilgin (Tr.) ✔
Pakt (Fr.) ✘ - Antlaşma (Tr.) ✔
Paratoner (Fr.) ✘ -Yıldırımsavar (Tr.) ✔

 

Bir gün...
Birleşecek ellerimiz...

Gecemiz esen, Türkçemiz saygın olsun!

 

Kalp (Ar.) ✘ Yürek (Tr.) ✔
Kāle almamak (Ar.) ✘ Önemsememek (Tr.) ✔
*Arapça ḳwl kökünden gelen ḳāl قال "söz" sözcüğünden gelir.
Kalburüstü (Ar.) ✘ Seçkin (Tr.) ✔
Kalbur (Ar.) ✘ Elek (Tr.) ✔
Kalamış (Ar.) ✘ Sazlık (Tr.) ✔
Kainat (Ar.) ✘ Evren (Tr.) ✔

 

Ekspertiz (Fr.) ✘ Bilirkişi incelemesi (Tr.) ✔
Eksperimental (İng.) ✘ Deneysel (Tr.) ✔
Eksper (Fr.) ✘ Bilirkişi, uzman (Tr.) ✔
Ekspansiyonizm (İng.) ✘ Genişlemecilik (Tr.) ✔
Ekskavatör (Fr.) ✘ Kazaratar (Tr.) ✔
Eksantrik (Fr.) ✘ Dış ortaylı, Ayrıksı (Tr.) ✔
Ekran (Fr.) ✘ Görüntülük (Tr.) ✔
Ekonomi (Fr.) ✘ Tutum, Tutumbilim (Tr.) ✔
Ekoloji (Fr.) ✘ Çevre bilimi (Tr.) ✔

 

Aplikasyon (Fr.) ✘ - Uygulama (Tr.) ✔
Ayin (Far.) ✘ - Tapım (Tr.) ✔
Avukat (Ar.) ✘ - Savunman (Tr.) ✔
Aşk (Ar.) ✘ - Sevi (Tr.) ✔
Aşina (Far.) ✘ - Tanıdık, Bildik (Tr.) ✔
Aşık olmak (Ar. + Tr.) ✘ - Tutkun olmak, Vurgun olmak (Tr.) ✔
Astronomi (Fr.) ✘ - Gökbilim (Tr.) ✔
Armoni (Fr.) ✘ - Uyum, Ses uyumu (Tr.) ✔
Arma (İt.) ✘ - Ongun (Tr.) ✔

 

Fonksiyon (Fr.) ✘ - İşlev, Yeti, Özellik (Tr.) ✔
Feodalite (Fr.) ✘ - Derebeylik (Tr.) ✔
Fabrika (İt.) ✘ - Üretimevi, Üretimyeri (Tr.) ✔
Faktör (Fr.) ✘ - Etmen (Tr.) ✔
Felç (Ar.) ✘ - İnme (Tr.) ✔

 

Finiş (İng.) ✘ - Bitiş, Varış (Tr.) ✔
Filtre (Fr.) ✘ - Süzgeç, Süzek (Tr.) ✔
Filolog (Fr.) ✘ - Dil bilimci (Tr.) ✔
Filoloji (Fr.) ✘ - Dil bilimi (Tr.) ✔
Fenomen ✘ - Olay, Görüngü, Kavram, Öncü (Tr.) ✔
Fabrikasyon (Fr.) ✘ - Sıra işi (Tr.) ✔
Faks (Fr.) ✘ - Belgegeçer (Tr.) ✔
Frapan (Fr.) ✘ - Gözalıcı, Alımlı (Tr.) ✔

 

Söz dizimine bakarsanız, Türkçe ile batı dillerinin birbirine göre tümüyle tersten yazıldığını görürsünüz.

Dipçe: Burada verilmek istenen söz dizimidir. Bu dilleri iyice bilen kişiler değilim. Bu yüzden tümcelerde küçük yanlışlar olabilir. Ayrıca burada verilen dillerin tümü (Türkçe dışında) aynı dil ailesindendir.

 

Elastik (Fr.) ✘ Esnek (Tr.) ✔
Ekvator (Fr.) ✘ Eşlek (Tr.) ✔
Ekstrem (Fr.) ✘ Uç, Aşırı, Uzak, Sıradışı (Tr.) ✔
Ekstre (Fr.) ✘ Öz, Özüt (Tr.) ✔
Ekstra (Fr.) ✘ Üstün, Cabası (Tr.) ✔
Ekspresyonizm (Fr.) ✘ Dışavurumculuk (Tr.) ✔
Ekspres (Fr.) ✘ Beklemesiz, İvedi, Özel ulak (Tr.) ✔

 

Kemalizm (İng.) ✘ Atatürkçülük (Tr.) ✔

Katyon (Fr.) ✘ Artın (Tr.) ✔
Kategori (Fr.) ✘ Ulam (Tr.) ✔
Katarakt (Fr.) ✘ Aksu, Akbasma (Tr.) ✔
Kaşkol (Fr.) ✘ Atkı, Boyun atkısı (Tr.) ✔
Endirekt (Fr.) ✘ Dolaylı (Tr.) ✔
Endikasyon (İng.) ✘ Belirti (Tr.) ✔

 

Lektör (Fr.) ✘ Okutman (Tr.) ✔
Leksikoloji (Fr.) ✘ Sözlükbilim, Sözcükbilim (Tr.) ✔
Legalite (Fr.) ✘ Yasallık (Tr.) ✔
Legal (Fr.) ✘ Yasal (Tr.) ✔
Lavabo (Fr.) ✘ El yunağı (Tr.) ✔
Kolonyalizm (Fr.) ✘ Sömürgecilik (Tr.) ✔
Koloni (Fr.) ✘ Sömürge, Topluluk (Tr.) ✔
Kolon (Fr.) ✘ Dikeç, Kalınbağırsak (Tr.) ✔

 

 

Türkiye Türkçesi, Türkçenin en yaygın kullanılan (yaklaşık 2/3 kadar) kolu olan Oğuz kolundandır. Dolayısıyla Türkiye Türkçesine en çok benzeyen Türk lehçeleri de, Oğuz kolunun diğer üyeleri olan, Gökoğuz (Gagavuz) Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi, Türkmenistan Türkçesidir. Bu Türkçeleri konuşanların söylediklerini kolaylıkla anlayabilirsiniz. En karmaşık durumda bile birkaç günde çözebilirsiniz. Diğer lehçeleri anlamak için ise birkaç hafta yeterlidir. Sanıldığı kadar farklı değildirler.

 

Meteor (Fr.) ✘ - Göktaşı (Tr.) ✔
Metot (Fr.) ✘ - Yöntem (Tr.) ✔
Metroseksüel (İng.) ✘ - Bakımlıerkek (Tr.) ✔
Meridyen (Fr.) ✘ - Boylam Çizgisi (Tr.) ✔
Menajer (Fr.) ✘ - Yönetici, Danışman (Tr.) ✔
Fotokop i(İng) ✘ - İkizleme, eşçekim. (Tr.) ✔
Mekanizma (İt.) ✘ - Düzenek (Tr.) ✔

 

Aforizma (Fr.) ✘ - Özdeyiş (Tr.) ✔
Adeta (Ar.) ✘ - Sanki, Neredeyse (Tr.) ✔
Adaptör (Fr.) ✘ - Bağdaştırıcı, Uyarlaç (Tr.) ✔
Adapte olmak (Fr. + Tr.) ✘ - Uyum sağlamak (Tr.) ✔
Abes (Ar.) ✘ - Gereksiz, Boş, Aykırı, Anlamsız, Saçma, Tutarsız (Tr.) ✔
Asimilasyon ✘ - Sindirme, Benzetme ✔
Absürt (Fr.) ✘ - Saçma, Usdışı (Tr.) ✔
Ajanda ✘ - Andaç ✔
Antifriz ✘ - Dondurmaz ✔

 

Hayal (Ar.) ✘ Düş (Tr.) ✔
Hayat (Ar.) ✘ Yaşam (Tr.) ✔
Hayıflanmak (Ar.+ Tr.) ✘ Yerinmek, üzülme (Tr.) ✔
Hayasız (Ar.+ Tr.) ✘ Utanmaz, yüzsüz (Tr.) ✔
Hatta (Ar.) ✘ Üstelik, bile, dahası, hem de, ayrıca (Tr.) ✔
Hatırlama (Ar.+Tr.) ✘ Anımsama (Tr.) ✔
Hatip (Ar.) ✘ Konuşmacı, söylevci, aytaç (Tr.) ✔
Haşmet (Ar.) ✘ Görkem (Tr.) ✔
Haşmetli (Ar.+Tr.) ✘ Görkemli (Tr.) ✔
Hata (Ar.) ✘ Yanlış, yanılgı (Tr.) ✔
Hatır (Ar.) ✘ Gönül (Tr.) ✔
Ama, fakat (bağlaç)(Ar.) ✘ Ancak, yalnız (Tr.) ✔
Anane(Ar.) ✘ Gelenek (Tr.) ✔
Âni(Ar.) ✘ Birdenbire (Tr.) ✔

 

Puan (Fr.) ✘ Sayı, Benek (Tr.) ✔
Psikanaliz (Fr.) ✘ Tinçözümü, Tinsel çözümleme (Tr.) ✔
Psikoloji (Fr.) ✘ Tinbilim (Tr.) ✔
Psikopat (Fr.) ✘ Tin sayrısı (Tr.) ✔
Prömiyer (Fr.) ✘ İlk Oyun, İlk Gösteri, Açılış (Tr.) ✔
Prova (Fr.) ✘ Deneme, Sınama (Tr.) ✔
Provokasyon (Fr.) ✘ Kışkırtma, Kışkırtı (Tr.) ✔
Provokatör (Fr.) ✘ Kışkırtıcı (Tr.) ✔
Protokol (Fr.) ✘ Törendüzen, İletişim kuralları, tören kuralları, tören katılımcıları. (Tr.) ✔
Prospektüs (Fr.) ✘ Tanıtmalık (Tr.) ✔
Propaganda (Fr.) ✘ Yaymaca (Tr.) ✔
Prosedür (Fr.) ✘ Yöntem, Yol, İşlem (Tr.) ✔